Endoproteza kolana- to wszczepienie sztucznego stawu, polega na wycięciu chorych części stawu w kolanie i zastąpieniu ich protezą. Zabieg jest bezpieczny, ponieważ proteza wykonana jest z przyjaznych dla organizmu biomateriałów czyli tworzyw plastikowych i metalowych.
Protezę wszczepia się podczas zabiegu chirurgicznego zwanego endoprotezoplastyką. Wprowadzony implant ma za zadanie wypełnienie ubytków, które powstały w stawie kolanowym, przywrócenie jego funkcjonalności oraz dbanie o właściwą koordynację ruchową.
Operacja ta trwa około dwóch godzin i odbywa się pod ogólnym lub częściowym znieczuleniem tak aby pacjent nie odczuwał bólu. Kolano otwarte zostaje od przodu i wyjęte zostają uszkodzone elementy. W pierwszym etapie dzięki stawowi próbnemu określa się możliwość ruchową a także można wprowadzić ewentualne poprawki. Po dobraniu rozmiaru oraz uzyskaniu zamierzonego efektu w warunkach ruchowych stawów mocuje się implant. Po wszczepieniu protezy wprowadzone zostają dreny, których zadaniem jest odprowadzenie nadmiernej ilości krwi oraz ograniczenie wystąpienia stanu zapalnego w miejscu operacji.
Po każdej operacji mogą wystąpić powikłania, które mogą wydłużyć regenerację a także mają wpływ na powrót do możliwości ruchowych. W wypadku endoprotezoplastyki kolana można spotkać się z następującymi powikłaniami:
*Odczuwalny mniejszy lub większy ból oraz wystąpienie opuchlizny w obrębie kolana,
*Obluzowanie się lub zwichnięcie protezy,
*Wystąpienie zakrzepicy żył, uszkodzenie naczyń krwionośnych lub zatorowość płucna,
*Blizna na skórze, która może wpłynąć na mobilność oraz elastyczność stawów,
*Wystąpienie alergii na części z których zbudowana jest endoproteza lub na składniki, które zawiera środek znieczulający.
Ze względu na różnorodność przypadków w jakich stosuje się protezy wyróżniamy trzy kryteria podziału endoprotezy stawu kolanowego:
*Zakres zmian chorobowych:
-endoproteza całkowita inaczej totalna- polega na wymianie kości udowej, piszczelowej oraz rzepki
-endoproteza częściowa inaczej jednoprzedziałowa- polega na wymieniu najbardziej uszkodzonej części stawu po jednej ze stron,
*Sposób zamocowania protezy:
-proteza bezcementowa- polega na mocowaniu bezpośrednio w kości,
-proteza cementowa- polega na mocowaniu za pomocą cementu kostnego,
-proteza hybrydowa- polega na mocowaniu jednego elementu bezpośrednio w kości, a drugiego za pomocą cementu kostnego.
*Stopień wiązania elementu piszczelowo-udowego:
-proteza niezwiązana,
-proteza półzwiązana,
-proteza zawiasowa.
Endoproteza kolana wykorzystywana jest jeśli dotychczasowe leczenie innymi sposobami nie przynosi efektów a choroba postępuje i powoduje dalsze uszkodzenia stawu. Zanim jednak wszczepimy endoprotezę warto pomyśleć najpierw o zabiegu artroskopowym, który polega na naprawie uszkodzonych chrząstek stawowych lub łąkotek kolana bez zbytniego ich obciążenia.
Jak po większości operacji również po wszczepieniu protezy w staw kolanowy rozpoczyna się rehabilitacja. Rehabilitacja po endoprotezie kolana rozpoczyna się fizjoterapią ambulatoryjną do której realizacji stosuje się szyny automatyczne CPM oraz ćwiczenia bierne. Proste ćwiczenia pozwalają na przygotowanie pacjenta i jego stawu na dalszą część rehabilitacji.
Aby uzyskać pełny poziom sprawności rehabilitacja powinna trwać minimalnie 3 miesiące. Rehabilitacja pooperacyjna ma za zadanie zwiększyć siły mięśniową oraz mobilność struktur, które odpowiedzialne są za funkcjonalność kolana. W początkowym etapie należy ćwiczyć mięśnie dwugłowy oraz czterogłowy uda. Ćwiczenia te powinny być wykonywane w pozycji leżącej lub siedzącej. Kolejny etap to stawianie pierwszych kroków oraz wchodzenie i schodzenie po schodach.
Częstym zaleceniem po wszczepieniu endoprotezy kolana są ćwiczenia sensomotoryczne lub dodatkowe techniki terapeutyczne jak na przykład suche igłowanie, mają one za zadanie odbudować czucie powierzchowne i głębokie w obszarze, który był operowany czego efektem są prawidłowe funkcje nerwowo-mięśniowe. Po upływie czasu fizjoterapeuci zwiększają poziom trudności ćwiczeń. Do treningu chodzenia dochodzi z czasem jazda na rowerze stacjonarnym. Należy pamiętać aby podczas rehabilitacji uważać na niepożądane powikłania takie jak obrzęk oraz silny ból.
